Missie en prioriteiten
Dit is al weer de derde begroting die wij op basis van het coalitieakkoord 2014-2018 aan u aanbieden. In de afgelopen twee jaar is er al veel tot stand gebracht. Binnen het sociale domein werden grote decentralisaties ingezet. Zowel ten aanzien van de zorg- als het jeugdbeleid kan worden gesteld dat deze twee decentralisaties zonder al te grote schokken in onze stad en de buurgemeenten zijn doorgevoerd. Ook het arbeidsmarktbeleid werd (verder) gedecentraliseerd. Voor Maassluis was hierbij een belangrijke mijlpaal halverwege 2015 de oprichting van het participatiebedrijf Stroomopwaarts MVS. Sindsdien is in de commissie en raad het onderwerp Stroomopwaarts zeer regelmatig aan de orde geweest, zowel in organisatorische als in financiële zin. Ook in 2017 zal Stroomopwaarts de nodige (bestuurlijke) aandacht vergen.
Binnen het fysieke domein zijn onder andere belangrijke stappen gezet met de herontwikkeling van zowel Sluispolder-West als het winkelcentrum Koningshoek. De in ontwikkeling zijnde nieuwe woonwijk Wilgenrijk mag zich verheugen op een overweldigende belangstelling. Inmiddels zijn gesprekken geopend met de eigenaar van het bedrijf Conline om na te gaan wat de mogelijkheden zijn om woningbouw mogelijk te maken op dit bedrijfsterrein.
Speerpunten
In de voorloper op de begroting 2017, de Kadernota, hebben we verteld wat onze speerpunten zijn, verdeeld over de volgende vijf thema’s:
Heerlijke stad om in te wonen en te werken
Concreet zullen in 2017 de Lijndraaiersbrug en het Marelplein worden aangepakt, zodat de brug zonder ‘externe hulp’ weer geopend kan worden en de weekmarkt in het vervolg op het Marelplein kan plaatsvinden. Tevens zullen in 2017 de Burgemeester van der Lelykade en de Burgemeester de Jonghkade worden heringericht. Hiermee wordt opnieuw een impuls gegeven aan het recreatief uitnutten van de Nieuwe Waterweg en onze haven door wandelaars en fietsers. Deze projecten dragen bij om Maassluis nog steviger te positioneren als het gaat om recreatie en toerisme. Het uitgangspunt blijft daarbij: Ervaar Maassluis; Maassluis heeft zoveel te bieden en zoveel mogelijkheden. Onze stad ligt strategisch ten opzichte van Den Haag en Rotterdam en vormt tegelijkertijd het hart van het groene lint dat loopt van Midden-Delfland via het Maasluise veer naar Voorne Putten. Daarnaast hebben we met onze historische binnenstad goud in handen. Wij willen meer toeristen en bezoekers in de stad en hen verleiden tot een langer verblijf. De komst van een hotel aan de buitenhaven zien wij dan ook met vreugde tegemoet. De landelijke intocht van Sinterklaas ‘is een kadootje’ en geeft Maassluis de unieke kans zich op een fantastische wijze nationaal presenteren. De extra bekendheid die hierdoor ontstaat, willen we de komende jaren benutten om de vrijetijdseconomie in onze stad verder tot ontplooiing te brengen.
Zo dichtbij mogelijk
Iedere Maassluizer moet zich in onze stad en zeker in zijn eigen buurt veilig voelen. Daarom willen we initiatieven die zich afspelen dichtbij de burger doorzetten. Projecten als Waaks, Buurtpreventie en Buurt-apps hebben zich in Maassluis al bewezen en zullen dan ook worden gecontinueerd en zo mogelijk worden uitgebreid.
Incidenten, zoals die zich in het najaar van 2016 hebben voorgedaan, tonen aan dat er in Maassluis sprake is van segregatie. Dat wil zeggen dat bevolkingsgroepen met een verschillende etnische achtergrond niet samen maar langs elkaar leven en soms zelfs met elkaar op gespannen voet raken. De gemeente zal ook in 2017 concrete initiatieven ontwikkelen om ervoor te zorgen dat bevolkingsgroepen elkaar meer gaan ontmoeten en meer met elkaar in gesprek komen.
Duurzaam in de regio
In 2017 zal het college met scenario’s komen die er toe leiden dat het huisvuil in Maassluis beter gescheiden wordt. Dit om een bijdrage te leveren aan de doelstelling om Maassluis in 2040 volledig CO2-neutraal te laten zijn. Op basis van deze scenario’s kan dan in 2018 bij de vorming van het nieuwe college een keuze worden gemaakt met betrekking tot het aanbieden en verwerken van het huisvuil in Maassluis.
Tevens zal in 2017 verder gewerkt worden aan het ‘Getijdenpark’ in de Nieuwe Waterweg.
Inmiddels is begonnen met de omvorming van de Hoekse-lijn tot een metrolijn. Gevolg in 2017 zal zijn dat gedurende vijf maanden deze lijn niet gebruikt kan worden en men met bussen vervoerd zal worden.
Niemand tussen wal en schip
Het armoedebeleid zal worden vernieuwd, waarbij gekeken zal worden hoe nog meer gebruik kan worden gemaakt van gespecialiseerde instellingen, zoals jeugdsport- en jeugdcultuurfonds en andere stichtingen.
Om mensen die in een uitkeringssituatie verkeren sneller richting werk te krijgen, zullen de contacten met het bedrijfsleven worden aangetrokken. In andere steden heeft de ‘werkgeversbenadering‘ zich al bewezen. Ook zullen er initiatieven worden ontplooid, waarbij uitkeringsontvangers via ‘opstapbanen’, werkervarings-plaatsen en dergelijke, tijdelijk een maatschappelijke relevante functie kunnen bekleden zonder te concurreren met reguliere banen.
Met penseel en hockeystick in de hand
In de periode eind 2014 - najaar 2016 heeft de exploitatie van het theater De Koningshof veel politiek-bestuurlijke commotie veroorzaakt. Inmiddels zijn we met de gemeenteraad in gesprek welke koers met en door Koningshof gevoerd moet worden. Dit moet in 2017 leiden tot een heldere missie en beheersbare financiën en daarmee tot bestuurlijke rust.
Oplossingen
Wij zijn blij een structureel sluitende begroting te kunnen presenteren. Dat wil zeggen dat niet alleen het begrotingsjaar, in dit geval 2017, structureel gedekt is, maar ook het laatste jaar 2020 en zelfs een klein overschot laat zien. Ook de ontwikkeling van het weerstandsvermogen is goed te noemen. Er kan dan ook gesteld worden dat Maassluis financieel gezond is.
Dit ging niet vanzelf. In de Kadernota hebben wij u een evenwichtig pakket van € 2,4 miljoen aan ombuigingsmaatregelen voorgelegd om tot een structureel sluitende begroting te komen. Door nieuwe tegenvallers dreigde later een nieuw tekort van € 0,3 mln. We moesten opnieuw op zoek naar oplossingen. Er is daarop een tweede pakket van ombuigingen samengesteld van structureel € 373.000. Enige meevallers stelden ons hiertoe in staat. Het resultaat is dat onze begroting voor alle jaren nu een klein overschot laat zien. De financiële ruimtes zijn niettemin klein, we moeten dus scherp blijven letten op de beschikbare euro’s. Nieuwe goede ideeën blijven natuurlijk welkom, maar dan wel graag met een paragraaf waar het geld vandaan moet komen of waar geschrapt kan worden.
Financieel perspectief
Ontwikkeling meerjarenperspectief | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
---|---|---|---|---|
Meerjarenperspectief vanuit Kadernota 2017-2020 | -140 | 35 | -122 | -183 |
Resultaat meicirculaire 2016 | 143 | -185 | -206 | -185 |
Meerjarenperspectief Stand memo Raad 15 juli | 3 | -150 | -328 | -368 |
Gewijzigde rente toerekening grondbedrijf (BBV) | 250 | 250 | 250 | 250 |
Stroomopwaarts (raadsbesluit) | -400 | 119 | 119 | 119 |
Structurele doorwerking rekening 2015 | 200 | 200 | 200 | 200 |
Rente | -100 | -100 | -100 | |
Stelpost Stroomopwaarts/Dukdalf | -98 | -48 | -33 | -30 |
Leges omgevingsvergunningen | -88 | -88 | -88 | -88 |
Overige leges/huren en pachten | -45 | -45 | -45 | -45 |
Algemene uitkering | -110 | -110 | -110 | |
Autonome ontwikkelingen | 53 | -159 | 93 | 84 |
Meerjarenperspectief 2017-2020 | -125 | -131 | -42 | -88 |
Toelichting
Gewijzigde rente toerekening grondbedrijf (BBV)
Met ingang van 1 januari 2016 moet de rentetoerekening aan de grondexploitaties op een specifieke wijze worden berekend. Voor 2015 gold een percentage van 3,75%. Op basis van de nieuwe berekeningswijze mag 2% aan de grondcomplexen worden toegerekend. Dit lagere percentage leidt tot een nadeel in de begroting.
Stroomopwaarts
Het incidentele rekeningresultaat 2015 van Stroomopwaarts zal conform raadsbesluit in 2017 verrekend worden met de gemeentelijke bijdrage 2017 en niet met de bijdrage over de jaren 2018-2020.
Structurele doorwerking rekening 2015
Uit de analyse van de jaarrekening blijkt dat de in de kadernota opgenomen stelpost niet gerealiseerd kan worden. Structurele voordelen waren eerder al verwerkt in de begroting 2016 en de kadernota. Het enige voordeel dat resteert, betreft het hieronder toegelicht rentevoordeel dat bij de kadernota voor het jaar 2017 incidenteel was verwerkt.
Rente
Onze toekomstige lange termijn financiering gaat op begrotingsbasis uit van 2%. Voor de jaarschijf 2017 hebben wij dit begrotingsbasis gehalveerd. Uitgaande van € 10,- mln. financieringsbehoefte levert dit 1 ton op. Dit bedrag is nu structureel doorgetrokken. Het risico op een tegenvaller neemt hierdoor toe. De kapitaalmarktrente voor leningen met een gemiddelde looptijd van 10 jaar moet immers onder de 1% blijven.
Stelpost Stroomopwaarts/ Dukdalf
De begroting 2017 van Stroomopwaarts en de (concept)begroting 2017 van de hosting MVS Stroomopwaarts zijn nu integraal in de gemeentebegroting opgenomen. De resterende stelpost kan hiermee komen te vervallen en levert een structureel voordeel van
€ 30.000,- op.
Leges omgevingsvergunningen
De leges voor omgevingsvergunningen mag maximaal 100% kostendekkend zijn. Dit is nu voor 2017 en verder niet het geval. De raming is verhoogd met € 88.000,-, zodat de kosten volledig worden gedekt. De extra opbrengst moet worden gerealiseerd door een stijging van het tarief en een hogere inschatting van het aantal omgevingsvergunningen en/of bouwsommen.
Overige leges/ huren en pachten
De baten uit secretarieleges blijven (ver) achter bij de kosten. De baten uit huren en pachten zijn de afgelopen jaren mondjesmaat verhoogd. De organisatie heeft de opdracht gekregen met voorstellen te komen die tot extra inkomsten of lagere uitgaven leiden. De betreffende budgetten zijn waar mogelijk verhoogd.
Algemene uitkering
Naar verwachting zullen enkele woningbouwprojecten in 2017 worden opgeleverd. Dit zal een positief effect hebben op de algemene uitkering en OZB in 2018 en verdere jaren. Anderzijds zullen door de areaaluitbreiding ook onderhoudslasten en dergelijke toenemen. Uitgaande van 75 woningen kan rekening worden gehouden met een gesaldeerde extra opbrengst van € 110.000,-.
Tot nu toe is het overigens niet gebruikelijk om te anticiperen op toekomstige woningbouwprojecten.
Autonome ontwikkelingen
Ieder jaar is er sprake van autonome ontwikkelingen, die gezien de omvang van het bedrag verder niet gespecificeerd zijn.
Conclusie
Het financieel perspectief is structureel sluitend. De korting als gevolg van de herverdeling van het gemeentefonds is in het financieel perspectief verwerkt. In 2017 is sprake van een ingehouden bedrag op het gemeentefonds door de verhoogde instroom van asielzoekers (vergunninghouders). De effecten van de septembercirculaire 2016 zijn niet in deze begroting verwerkt, maar zullen worden meegenomen in de Oktoberbrief. Hierin wordt ook bekend gemaakt in hoeverre de korting wordt gecompenseerd voor Maassluis en welke bedrag beschikbaar komt als vergoeding voor de extra kosten voor de verhoogde asielinstroom op het gebied van werk, integratie, onderwijs en zorg.
De algemene reserve biedt incidenteel de mogelijkheid om tegenvallers te dekken; de structurele ruimte om tegenvallers op te vangen is gering. De ontwikkeling van het aantal bijstandsgerechtigden en verstrekkingen voor bijzondere bijstand is op dit moment niet positief. Hierdoor loopt de gemeente financieel risico, zodat wij deze ontwikkelingen nauwlettend zullen volgen en zo nodig maatregelen nemen.
Andere opzet van de begroting
Door de wijzigingen in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) waarin de regels staan voor de gemeentebegroting, is de opzet van de begroting gewijzigd. Dit betekent ook dat vergelijken met voorgaande jaren cijfermatig niet meer mogelijk is. Dit komt vooral omdat de kosten van een groot deel van onze gemeentelijke organisatie, de overhead, niet meer op de producten mogen worden verantwoord, met uitzondering van investeringen en grondexploitaties. De kosten van onze organisatie, die dus niet met het primaire proces te maken hebben, worden voortaan in één geheel verantwoord bij het nieuwe overzicht Overhead. Met de begroting 2018 wordt het natuurlijk mogelijk om te vergelijken met 2017.
Andere wijzigingen zijn: de verplichte financiële verantwoording op voorgeschreven takenvelden, een algemene basisset van (beleids-) indicatoren, informatie over verbonden partijen bij de programma's en de berekening en toerekening van de (omslag)rente.
Bij de kostendekkende exploitaties en de leges zal in de paragraaf Lokale lasten inzicht gegeven worden hoe de tarieven, inclusief overhead, tot stand gekomen zijn.
Met deze wijzigingen wordt geprobeerd het inzicht en betrokkenheid van zowel raad, inwoner als bedrijf te vergroten. Ook moet het zorgen voor een versterkt inzicht in de financiële positie van de gemeente voor de korte en lange(re) termijn.
Om dit te ondersteunen stellen we de programmabegroting 2017 voor iedereen op een uitdagende, visueel aantrekkelijke en interactieve manier digitaal beschikbaar, onder andere met verhelderende infographics. Deze begroting is te lezen en te zien via de computer, laptop en tablet. Er zijn verder handige linkjes naar de beleidsstukken die bij de thema’s horen.
De digitale begroting wordt tijdens de behandeling van de programmabegroting op 8 en 9 november 2016, gelanceerd. Met deze nieuwe begrotingsopzet denken we dat de begroting nog toegankelijker en makkelijker te begrijpen wordt. Hierdoor kunnen we nog meer Maassluizers en Maassluise bedrijven en instellingen betrekken bij de keuzes die we als gemeentebestuur nemen.